Coop57 apostou para contribuír a construír alternativas que poñan o dereito á vivenda no centro, fóra da especulación inmobiliaria e coa cesión de uso como pedra angular. Non é só falar de covivenda, senón ir máis alá e promover aquel que saia do molde capitalista para xerar modelos diferentes que escapen das lóxicas do mercado.

Unha das primeiras iniciativas que inspirou a vivenda cooperativa foi o proxecto de Cal Cases, primeira socia de servizos de Coop57 que tiña como eixo o acceso á vivenda desde a cesión de uso e a construción de comunidades de convivencia. Esta incorporación foi a chispa que acendeu a vontade de imaxinar respostas desde os servizos financeiros éticos e solidarios de Coop57 que promoveran e fixeran realidade proxectos de vivenda cooperativa.

O primeiro préstamo relacionado coa vivenda que Coop57 concedeu foi en 2017, a Cal Met, SCCL. Após viría o financiamento do proxecto de vivenda cooperativa que rehabilitaba un edificio no centro histórico de Barcelona: Princesa 49, da cooperativa Sostre Cívic, en 2018. E aquel mesmo ano, concedíase o préstamo a La Borda, SCCL, que levantaría no barrio de Sants de Barcelona un edificio de madeira, insigne para a arquitectura sustentábel.

Destes inicios, en Coop57 financiáronse 15 proxectos de vivenda cooperativa, por un valor superior aos 5 millóns de euros. Os empréstitos fixéronse a cooperativas de todo tipo, desde urbanas e situadas no centro de cidades densamente poboadas –como Bracelona, que ten o exemplo recente de La Chlameta-Llar Jove, no barrio de La Marina del Prat Vermell- pasando por proxectos rurais estabelecidos en zonas que sufriron despoboamento.

Revitalizar o mundo rural e recuperar patrimonio histórico

O proxecto Envall, SCCL, na vila homónima en Vall Fosca (Pirineo catalán), é unha cooperativa que quere revitalizar avila desde el punto de vista demográfico, arquitectónico e socioeconómico, após  trinta anos de abandono.

Igual que Envall, hai outras iniciativas de vivenda cooperativa ao ámbito rural que recuperan patrimonio arquitectónico catalán. Por exemplo, Viure Juntes, SCCL que se sitúa na Masía Cal Valls de Rofes (Lllacuna) ou o proxecto El Turrós, impulsado por Sostre Cívic, que recupera unha masía en Argegaler (La Garrotxa). Ambos casos teñen terreos e espazo para desenvolver iniciativas máis alá da vivenda, e terán o autoabastecemento enerxético ou a agroecoloxía como horizonte. Inclúese neste listado a Masía Can Servitge, en Vallfornosa, da bagenca Poc a Coop, SCCL.

Neste sentido, financiouse  a cooperativa de consumo CoopGabarra, SCCL para despregar un proxecto de vida colectiva así como un programa cultural, artístico e comunitario en Can Gabarra, unha masía do século XVI e unha casa modernista de 1926, ambas designadas patrimonio rural pola Deputación de Barcelona.

Ademais, en 2021 formalizouse o préstamo a Can Parera de Canyes, SCCL, para adquirir unha masía histórica co mesmo nome, moi ben conservada e cunha fachada de porta adoelada e reloxo de sol. Se ben os inicios da masía remóntanse ao ano 950, o edificio actual é unha construción do século XVI. Quérese desenvolver un proxecto non só de vivenda, senón tamén económico.

 

Unha resposta adaptada ás necesidades de cada caso

Hai casos moi particulares, como o da recuperación dun antigo recinto fabril en Vallbona d’Anoia. Nacida como proxecto cooperativo en 2011, Calafou é unha colonia ecoindustrial postcapitalista, como explican na súa web, e convertéronse nun espazo pola innovación social, tecnolóxica e política baseada na autorresponsabilidade e a cooperación.

Hai proxectos que poñen o foco en garantir a vivenda digna para persoas en situación de exclusión social, como fan desde Llars Familiars HSJ, SCCL. Coop57 financiou tres iniciativas de vivenda social en Reus, que se destinaron especialmente a familias monoparentais.

Finalmente, a raíz da experiencia que Coop57 foi adquirindo, púxose en marcha a iniciativa Suelo Comunitario. É unha liña de actividade que arrinca en 2019, con moito traballo previo para desmercantilizar e socializar patrimonio cun alto contido social e/ou medioambiental mediante a adquisición en propiedade e administración de solo en beneficio da comunidade e de entidades de economía social e solidaria. Son exemplos Can Bofill, unha finca extensa situada na serra de Collserola barcelonesa, e La Titaranya, en Valls.

Neste segundo caso, leváronse a cabo grazas á adquisición de varias fincas do núcleo histórico de Valls, que é dos máis degradados socialmente e urbanisticamente en Catalunya.  Estanse rehabilitando os edificios e construíndo os espazos que acollerán as vivendas en cesión de uso e a sede social dunha vintena de entidades asociativas e de economía social e solidaria. Este proxecto fíxose en alianza con La Dinamo, nun caso de intercooperación que permitiu unha cotitularidade da propiedade.

Para acabar, fai falta non esquecer que ademais das coopertivas de vivenda que recibiron financiamento, en Coop57 hai un total de vinte socias de servizos deste sector repartidas entre as seccións territoriais de Catalunya, Aragón, Madrid ou Euskal Herria. Están en diferentes fases de proxecto, teñen máis ou menos percorrido, pero todas comparten a vontade de recuperar da especulación un dereito fundamental.

Unha achega cualitativa ao problema da vivenda

O traballo intenso dos últimos cinco anos en Coop57 ensinou que existe outra maneira de acceder á vivenda, traballando man a man con moitísimos proxectos e vehiculando máis de 5.000.000 de euros para facer realidade proxectos transformadores que poidan ser exemplo e espello por tantos outros. Aínda así, a cooperativa de servizos financeiros é consciente que non pode resolver a problemática existente de acceso á vivenda desde un punto de vista cuantitativo.

A achega máis grande que pode facer Coop 57 é cualitativa, poñendo novos debates sobre a mesa e ampliando o sector cara á promoción cooperativa que xere retorno social na comunidade. Un modelo que non especula, que é viable e que, ademais, funciona.

 
Sale en portada general: